Brabants Dagblad
Astronaut André Kuipers was op Cambreur College in Dongen: 'Ook je bloed wordt gewichtloos'
DONGEN – Een geroezemoes van jewelste in de aula van het Cambreur in Dongen. Maar als Sander Koenen op het podium zijn arm opsteekt, wordt het doodstil. Koenen, wetenschapsjournalist en gespreksleider, kondigt de komst van André Kuipers aan.
De Nederlandse ruimtevaarder, gekleed in ESA-overall (European Space Agency), wordt onder luid applaus, gestamp en gejoel ontvangen. Hij komt de kinderen van groep 7 van de Dongense basisscholen en de vwo-leerlingen van het Cambreur van alles over ruimtevaart vertellen tijdens deze Techniekpact on Tour.
Want dat is het doel van de bijeenkomst: kinderen warm maken voor technische vakken, omdat daar nu en in de toekomst steeds meer behoefte aan is. En wie kan dat nou beter dan een levensechte astronaut, die maanden heeft doorgebracht in de ruimte.
Gewichtloos
Bij Kuipers’ laatste ruimtereis bracht hij 193 dagen door in het ISS (International Space Station). Kuipers legt zijn jonge toehoorders uit wat dat betekent: ,,Op aarde heb je zwaartekracht, in de ruimte niet. Je bent gewichtloos, en je bloed dus ook. Dat gaat zich verdelen, je krijgt veel meer bloed boven in je lichaam dan normaal gesproken op aarde.”
Ter illustratie laat Koenen de kinderen opstaan en voorover buigen: ,,Met je hoofd lager dan je hart.” Hij telt af, van 10 naar 1. ,,Kom maar weer overeind. Wat voel je?”, vraagt hij een jongen op de eerste rij. ,,Pijn in mijn hoofd!”, luidt het antwoord.
Misselijk
,,Precies”, knikt Kuipers. ,,De eerste dagen in de ruimte zijn niet leuk. Je hebt hoofdpijn, bent misselijk. Dat duurt een tijdje. En uiteindelijk wordt je lijf slap, omdat je je spieren en je botten niet meer gebruikt. Je kunt je met één vinger tegen een wand afzetten en dan zweef je het hele ruimteschip door. Daarom moeten we twee uur per dag sporten.”
Geen vloer
Dat is zonder aantrekkingskracht nog niet zo eenvoudig. ,,Gewichtheffen of opdrukken heeft bijvoorbeeld niet zo veel zin, want je hebt geen tegenkracht. Je hoeft niet te lopen in een ruimtestation; er is geen vloer, alleen maar wanden. Je zweeft gewoon door het ruimtestation heen”, legt Kuipers uit. ,,We fietsen veel, trappen op een fiets zonder zadel, want zitten doe je ook niet.”
28.000 kilometer
De kinderen luisteren geboeid toe. Dat een raket wel 28.000 kilometer per uur gaat, ofwel ‘negen keer sneller dan een kogel uit een geweer’. Dat astronauten na een periode in de ruimte zo’n 3 tot 5 centimeter langer zijn geworden. Dat je in een ruimtestation per dag wel zestien keer een zonsop- en zonsondergang meemaakt, omdat je zo verschrikkelijke snel rond de aarde vliegt.
Vragen zijn er ook. Hoe dat voelt, gewichtloosheid, wil Achterberg-leerling Roy weten. ,,Net alsof je onder water zwemt”, luidt het antwoord. Hoe slaap je, vraagt Zoë van De Westerkim. ,,Je hebt geen matras of dekbed. Je doet gewoon je ogen dicht en je slaapt.”
Kattenvoer
Bram van De Vlinderboom is vooral nieuwsgierig hoe je eet in de ruimte. ,,In een laboratorium hebben ze uitgezocht wat er allemaal in ons eten moet zitten. Ze hebben gelet op de smaak, hoe het proeft en hoe het voelt. Een beschuitje eten in de ruimte, dat wordt een bende. Dus eten moet plakkerig zijn. Het ziet er een beetje uit als kattenvoer”, legt Kuipers uit.
Drinkwater
Sem van De Noorderpoort heeft een prangende vraag: ,,Hoe ga je naar de wc?” Kuipers: ,,Tja, alles zweeft in de ruimte; dat is wel een probleem. Maar plassen doe je in een soort stofzuiger, met een trechter erop. En ontlasting wordt in een pot opgevangen. Van urine maken we weer schoon drinkwater.”
Het jonge publiek gruwt er hoorbaar van. Kuipers lacht: ,,Daar denk je niet meer bij na, maar op aarde gaat dat net zo. Al het rioolwater komt uiteindelijk weer in de natuur terug, en in ons drinkwater.”