‘We zijn allemaal astronaut’

20 november 2017 • Gideon Wille

Woensdag 15 november vertelde Andre Kuipers in een afgeladen auditorium over zijn uitstapje in de ruimte. Het bleef niet alleen bij fascinerende beelden van gewichtloosheid, zoals opdrukken zonder handen, Kuipers had ook een serieuze boodschap. We zijn allemaal astronauten op ruimteschip aarde en van dat ruimteschip hebben we er maar één. Dus laten we daar zuinig op zijn.

Wat is dat toch, onze fascinatie met de ruimte? Wie heeft er niet op een zomeravond naar de sterren gekeken en zich afgevraagd waar ET woont? Wie heeft er niet even van gedroomd om astronaut te worden? Andre Kuipers wel. En het bleef niet bij dromen. Hij reageerde op een advertentie in de krant en vele jaren van training later schoot een Russiche Sojouzraket hem de ruimte in. De thuisplaneet van ET heeft hij niet gevonden, maar hij kwam wel tot inzicht over de kwetsbaarheid van onze eigen planeet.

Astronaut en wetenschapper

De manier waarop Kuipers over zijn sollicitatie, training en ruimtereis vertelt, doet geloven dat we allemaal op die advertentie kunnen reageren en in een ruimtepak eindigen. En in wezen is dat ook zo. Ruimtereizen zijn niet alleen weggelegd voor stoere types met een verleden als testpiloot. Met een achtergrond als wetenschapper (Kuipers is van oorsprong arts en onderzoeker) maak je ook kans. Juist zelfs.

Interesseren voor techniek

Dat brengt ons bij de reden van Kuipers’ bezoek aan de hogeschool. “Het is de week waarin de Pabo aandacht besteed aan wetenschap en techniek,” vertelt Gert van der Slikke, docent natuur- en techniekonderwijs aan de Pabo. “Onze studenten zijn naar de TU Delft en wetenschapsmuseum NEMO geweest. Met de lezing van Kuipers willen we de studenten én basisschoolleraren, want die waren ook uitgenodigd, meer interesseren voor wetenschap en techniek.”

Grote baby

Kuipers is een gedreven ambassadeur van de wetenschap, gaat met bijna de helft van de aanwezigen op de foto en weet zijn luisteraars te boeien. Dat doet hij met prachtige, zelf geschoten beelden van onze moederplaneet en filmpjes van het leven aan boord van het ruimtestation. En hij heeft humor. Kuipers relativeert het stoere imago van ruimtevaarders: een astronaut is eigenlijk een grote baby. Hij vertelt dat ze gedurende de uren voorafgaand aan de lancering, opgesloten in de Sojouz-capsule, een luier dragen, dat de op maat gemaakte stoelen in de Sojouz op een enorme Maxi-Cosi lijken en dat ze zich, eenmaal in het ruimtestation, wassen met babydoekjes.

Mooie kans

Na afloop van de lezing komen de aanwezige studenten, leraren en mentoren geïnspireerd naar buiten. Demi Boogaard, tweedejaars Pabo-student: “We zitten in de techniekweek. Het is toch een mooie kans om iemand te horen praten die in de ruimte is geweest. Ik was nieuwsgierig naar zijn verhaal. Wat kunnen wij daarvan meegeven aan de kinderen? De foto’s die hij vanuit het ruimtestation had gemaakt en de satellietfoto’s die hij meebracht, waarop je ziet wat er allemaal misgaat op aarde, die kun je goed gebruiken. Ze maken het probleem zichtbaar. Zo kun je het met kinderen aankaarten en er een oplossing voor bedenken.”

Eerste stap zetten

De Nederlandse astronaut was blij dat hij zijn verhaal juist aan Pabo studenten kon vertellen. “De hele maatschappij draait om wetenschap en techniek. Iedereen heeft een mobieltje, dat is zo gewoon, maar we staan er niet bij stil dat iemand dat bedacht moet hebben. Iemand heeft het ontworpen, iemand heeft het geprogrammeerd. Maar er is een groot tekort aan technici op alle niveaus. Als we mensen op een jonge leeftijd kunnen enthousiasmeren voor techniek hebben we al een eerste stap gezet.”

Ruimteschip aarde

Het gaat Kuipers echter niet alleen om het techniekverhaal. “We putten de planeet uit, de aarde moet hersteltijd krijgen. Ik vind het belangrijk om ook dat verhaal aan kinderen mee te geven. We moeten in evenwicht komen, de bronnen op onze planeet zijn niet oneindig. Kijk je vanuit de ruimte naar onze planeet, dan word je je ervan bewust dat we allemaal astronauten op ruimteschip aarde zijn en dat ruimteschip heeft beperkte voorraden. Leraren spelen een grote rol om dat verhaal door te vertellen aan kinderen.” Kuipers is het in ieder geval gelukt die boodschap op zijn gehoor over te brengen. Nu wij nog. Want als we dat goed doen en wij allemaal leren zorgvuldiger met onze planeet om te gaan, dan heeft ET iets om voor terug te komen.